Bu dəfəki yazımızda biz – oxuyan.az komandası olaraq sizlərə yeni təhsil sistemində daha az yadda saxlama və problem həll etmə bacarığı tələb edən məntiq sualları haqqında, onların əhəmiyyəti və asan həll etmə üsullarından bəhs edəcəyik. Bütün dünyada olduğu kimi Azərbaycanda da əzbər öyrənməkdən və həyat yönümlü olmayan məlumatlardan uzaqlaşaraq daha çox problemləri həll etmə yönümlü,hər bir fənn sahəsində məntiqini ön planda tutan, tənqid,araşdırma yönümlü sistemə keçid edilir. Əslində,ənənəvi təhsildə biliyi əzbərləyən şagirdlər yetişdirilirdisə, müasir təhsil sistemimizdə əsas məqsəd biliyi mənimsəyib istifadə edən,tənqidi analizlər etməyi bacaran fərdlərin yetişdirilməsidir. Bu məqsədlə həyata keçirilən imtahanlarda daha yaradıcı düşünə bilən və problemləri həll edə bilən tələbələrin fərqləndirilməsi nəzərdə tutulur
Məntiq testləri nə üçün vacibdir?
Qəbul edilən yeni təhsil modelinə uyğun olaraq,əvvəllər yalnız magistraturaya qəbul İmtahanlarında gördüyümüz məntiq sualları daha sonra Dövlət Kadrlarının Seçimi İmtahanında və son olaraq Liseylərə Qəbul İmtahanlarına tətbiq olunmağa başlanıldı. Başqa sözlə,son illər aşağı təhsil pillələrinə keçid imtahanları zamanı da məntiq suallarının yer alması nəzərdə tutulur. Orta təhsil müəssisələrində məntiq fənninin birbaşa tədris edilməməsi səbəbindən məntiq testləri haqqında ilkin təəsüratı olmayan şagirdlər bu cür suallar ilə qarşılaşdıqda həll etmədən keçməyə çalışırlar. Ona görə vacibdir ki, hələ aşağı siniflərdən(5-ci sinif) başlayaraq məntiq testləri/sualları həll etmə bacarıqlarını uşaqlar özlərində aşılasınlar. Liseylərə qəbul prosesinin bir çox təhsil mərkəzlərində 5-ci sinifdən başladığını nəzərə alsaq,valideynlərin də bu məsələdə övladlarına dəstək olması və onlarla birgə məntiq sualları həll etməsi əla təşəbbüs olar. 5-ci siniflər üçün Məntiq testlərinin əhəmiyyətini nəzərə alaraq oxuyan.az komandası olaraq öz platformamızda hər bir sinifə və sahəyə uyğun sınaqlar/testlər hazırlamışıq.
5-ci sinif şagirdlərinin Məntiq testləri etməyə başlamazdan əvvəl bəzi nəzəri məlumatlar əldə etməyi və testlərin işlənmə metodikasını öyrənməyi zəruri addımlardan biridir.
5-ci sinif məntiq testləri nədir və nə üçün istifadə edilir?
Məntiq testi namizədlərin şifahi olmayan bacarıqlarına əsaslanaraq qiymətləndirilməsi prosesidir. Əslində, məntiq testi kiminsə zehni qabiliyyətini ölçmək üçün bir vasitədir. Bu tip testlər namizədlərdən nömrələri,nümunələri və ya formaları deşifrə etməyi və manevr etməyi tələb edə bilər. Məntiq testi bir sıra müxtəlif hədəflənmiş bacarıqları yoxlamaq üçün dəyişdirilə bilər. Məntiqi testi sizin məntiqi düşünmə qabiliyyətinizi ölçür. Siz məntiqi və mücərrəd əsaslandırma vasitəsilə,mümkün variantlar toplusu arasında düzgün cavab tapmaq üçün müxtəlif qaydalardan, analogiyalardan və strukturlardan istifadə edə bilərsiniz.
Məntiq testlərini necə həll etməli?
Bu hissədə 5-ci sinif məntiq testləri daxil olmaqla bütün məntiq problemlərinin həlli üçün ümumi tövsiyələr,həmçinin ən çox yayılmış məntiq məsələlərinin həlli üçün təlimatlar var. Oxuyan.az platformasında sizlər istənilən sinfə aid test tapşırıqlarını/məntiq testlərini həll edə və özünüzü inkişaf etdirə bilərsiniz.
Bir neçə fərqli elementi birləşdirməyi tələb edən məntiq problemləri üçün göstərərcəyimiz metoddan istifadə edə bilərsiniz. Bu problemlər adətən bir qrup insanı,evləri və ya digər əşyaları təsvir edən siyahıya malikdir.Sual ümumiyyətlə iki kateqoriyanı əlaqələndirməyi və ya qrup elementlərini sıralamaq üçün təsnif etməyi tələb edir. Bir çox məntiq kitabları və saytlar (Oxuyan.az) belə bir problem təqdim edir
Sadə bir 5-ci sinif məntiq testi: Lalə,Jalə və Cavid adlı üç dost ad gününə müxtəlif şirniyyatlar/desertlər gətirmək barəsində razılaşırlar. Hər bir dostun fərqli rəngli köynək geyindiyi məlumdur. Lalə mavi köynək geyinmişdir. Şokoladlı tortu gətirən şəxs qırmızı rəngli köynək geyinməyib. Jalənin isə ümumiyyətlə heç bir şirniyyat gətirməməsi sarı köynək geyinən adamı narahat etmişdir. Dondurmanı bu adamlardan hansı gətirib?
Bu sual, əksər məntiq problemləri kimi, sizdən insanları və desertləri uyğunlaşdırmağınızı istəyir,ancaq kimin nə gətirdiyini bilmirsiniz. Bəyanatdakı açar sözlərdən istifadə edərək, dondurmanı kimin gətirdiyini bilənə qədər hər bir insanı desertlə necə əlaqələndirəcəyinizi bilməlisiniz. Əslində üçüncü kateqoriya-köynək rəngi, sizə cavab tapmaqda kömək edəcək.
Problemi diqqətlə oxuyun və əsas məlumatların siyahısını tərtib edin.
Problem bəzən sizə bir sıra adlar,rənglər və ya problem bəyanatının əsas məlumatını təşkil edən hər hansı bir məlumat verəcəkdir. Çox vaxt problemi diqqətlə oxumalı və özünüz bir neçə siyahı hazırlamalısınız. Şərhdə “hər biri” sözünü axtarın:tez -tez hansı kateqoriyaların vacib olduğunu söyləyir. Bizim nümunəmizdə “hər dost fərqli rəngli köynək geyinir” sizə insanların siyahısını və köynəklərin siyahısını tərtib etməyinizi söyləyir. Ayrı-ayrı siyahılar yaradın. Problem bir adla qarşılaşdıqda, onu adlar siyahısına əlavə edin. Rəngi qeyd edərkən, onu rənglər üçün ayrıca siyahıya yazın. Bitirdikdən sonra hər siyahıda eyni sayda element olmalıdır. Əgər bir siyahı digərlərindən daha az elementə malikdirsə,problem bəyanatını diqqətlə oxuyun. Bəzi daha çətin problemlər sizə kiminsə etmədiyi və ya olmadığına dair ipucuları verəcək,məsələn, “Jalə desert gətirmədi”. Bu halda, digərləri ilə eyni uzunluqda olan desert siyahısına “heç biri” əlavə etməlisiniz.
Məntiq sualları həll edərkən verilən bütün elementləri sadalayın
İlk siyahınızı bütün elementləri ilə qeyd etmək üçün solda şaquli sütun yaradın, sonra hər siyahını qalın bir xəttlə ayıraraq digərləri ilə davam edin.
Məsələn, üç siyahınız var. Adlar: Lalə, Jalə və Cavid. Desertlər: şokoladlı tort, desertsiz, dondurma. Və köynək rəngləri: mavi, qırmızı və sarı. Bu ardıcıllıqla şaquli siyahı hazırlayın: Lalə, Jalə və Cavid. Onu qalın bir xətt ilə ayırın. Şirniyyatlara, sonra köynək rənglərinə keçin və onları hər dəfə qalın şaquli xəttlə ayırın. Daha sonra hər bir veriləni diqqqətli şəkildə qeyd edərək axtarılan cavabı müəyyən edin.
Fərqli növ 5-ci sinif məntiq testləri həll etməyə çalışın
Yuxarıda qeyd edilən məntiq testindən əlavə 5-ci siniflər riyazi mühakimə və riyazi hesablama tələb edən sual tipləri ilə də qarşılaşa bilərlər. Bu zaman əsas məsələ suallara yanaşma tərzidir. Çünki məntiq testləri əslində bizlərin hesab etdiyi qədər də həll edilməz deyil. Sual tipləri ilə tanışlıq və hər birinə aid sual həll etmək artıq şagirdlərdə məntiq testləri haqqında ilkin təəssüratları yaradır. Davamlı şəkildə məntiq testi etmək şagirdlərin analitik düşünmə qabiliyyətini inkişaf etdirir və onların zəkaları ilə yaşıdlarından fərqlənməsinə kömək edir. Sonda, Oxuyan.az komandası olaraq bütün şagirdlərə uğurlar arzu edir və onlara platformamızın təqdim etdiyi sınaq testlərindən istifadə edərək özlərini inkişaf etdirmələrini və biliklərini mütəmadi şəkildə yoxlamağı tövsiyyə edirik.
Əgər siz də ən son bloqlarımızı oxumaq istəyirsinizsə, Oxuyan platformasında blog bölməsini izləməyi unutmayın. İmtahanlara hazırlaşmaq üçün isə online imtahanlar bölməmizi ziyarət edə bilərsiz. Oxuyan komandası sizə təhsil həyatınızda uğurlar arzu edir.
16,276 total views
