Zaman keçsə də, təhsil və iş mühitindəki bir çox tendensiyalar ciddi dəyişikliklərə uğrasa da, tələbənin və ya potensial işçinin bilik səviyyəsinin qiymətləndirilməsi üçün imtahan və sınaqlar hələ də mühüm rol oynayır. İmtahanlar qısa zamanda və həm də kütləvi şəkildə fərdlərin müəyyən mövzu ilə bağlı hazırlıq səviyyəsinin yoxlanılması üçün kifayət qədər mühüm əhəmiyyət daşıyır. Buna görə də, istənilən şəxs karyera və şəxsi inkişaf yolunda çox sayda imtahanlarda iştirak etməli olur.
Bəlli məsələdir ki, imtahanların keçirilməsi üçün dünyada vahid bir qayda yoxdur. İmtahanın keçirilmə forması, sual tipləri, sualların həlli üçün təqdim edilən vaxt və s. kimi nüanslar imtahan təşkilatçılatçılarının prinsip və gözləntiləri əsasında müəyyənləşdirilir. İmtahan suallarının tiplərinə görə: test, açıq sual, şifahi, açıq kitab və başqa kateqoriyaları sadalamaq olar. Ancaq məlum məsələdir ki, test tipli imtahanlar hazırda bir çox səbəblərə görə (çeviklik, yoxlanılmanın asanlığı, obyektivlik, şəffaflıq) bir çox sektorda, ələlxüsus da, təhsil sahəsində ən çox istifadə edilən imtahan növüdür.
İmtahan zamanı testlərdə uğur qazanmanın yolları
Sözsüz ki, istənilən tip imtahanda – istər Oxuyan platformasındaki kimi onlayn sınaq imtahan zamanı, istərsədə onlayn olmayan imtananlarda müvəffəqiyyət əldə etməyin ən başlıca yolu əvvəlcədən hazırlıqlı olmaq, imtahanın əhatə edəcəyi bilikləri vaxtında mənimsəməkdir. Bununla belə, imtahanın keçirilmə formasından əvvəlcədən agah olmaq, sualların formatının yarada biləcəyi çətinliklərə psixoloji və praktiki hazırlıqlı olmaq imtahandakı performansınıza ciddi mənada təsir edə bilər.
Azərbaycanda hər il keçirilən imtahanlar arasında test imtahanları mühüm yer tutur. İllər ötdükcə sualların bir qisminin təqdim edilmə formasında dəyişikliklər həyata keçirilsə də, ali təhsilin bakalavr səviyyəsinə qəbul imtahanı (DİM), magistratura imtahanı kimi karyera baxımından böyük əhəmiyyət daşıyan imtahanlarda test üsulu hələ də üstünlüyünü qorumaqda davam edir. Təəssüf ki, hər il bu imtahanlarda bir çox insan test suallarını həll edərkən diqqət yetirilməsi gərəkən incə məqamlara hərtərəfli bələd olmadığı üçün yekun nəticədə istədiyi, potensialının icazə verdiyi nəticəni əldə edə bilmir. Bütün bunları nəzərə alaraq sizlərə bu gün test imtahanlarında uğur qazanmanın 3 yolu haqda danışacağıq.
Cavabını dəqiq bildiyiniz suallara daim öncəlik verin.
Test imtahanlarında variantların təqdim olunması sizə cavab kartını boş qoymama fürsəti yaradır. Ancaq ilk əvvəl doğruluğuna əmin olduğunuz suallara fokuslanmağınız sizə bir çox baxımından üstünlüklər qazandıra bilər. Belə ki, həmin testləri həll etməyiniz sizə daha uzun vaxt sərf etməniz gərəkən sualların sayı barədə məlumat verə və imtahanda zamanınızı effektiv bölüşdürməyinizə yardımçı ola bilər.
“Çıx-daş” üsulunu daha məntiqli şəkildə istifadə edin
Onu qeyd etməyə dəyər ki, test üsulu ilə tərtib edilən suallarda variantların mövcud olması istənilən şəxs üçün əmin olmadığı suallarda təxminlər etmə ehtimalını artırır. Məsələn, mümkün doğru olan variantların sayının 5 olması sizin həmin sualdan tam xal əldə etmənizin ehtimalını 20% olaraq saxlayır və hamınızın yaxşı bələd olduğu “çıx-daş” üsulu ilə şanslarınızı 50%-ə qədər artıra bilərsiniz. Buna baxmayaraq, Azərbaycanda keçirilən bir çox imtahan zamanı, xüsusilə də, ali məktəblərin bakalavr səviyyəsinə qəbul (DİM) imtahanlarında səhv cavabların mənfi bal olaraq hesablanması sizi risk almadan öncə daha diqqətli düşünməyə vadar etməlidir: əgər cavabı tapma ehtimalım 25%-dirsə, qazana biləcəyim 4 bala görə 1 bal itirmə riskini almağa dəyərmi?
İmtahan suallarını tam və diqqətli oxuyun
Verəcəyimiz bu məsləhət sizin üçün bir qədər gülünc səslənə bilər. Ancaq müşahidələr göstərir ki, hər il ölkəmizdə universitetlərə qəbul imtahanları və sınaq imtahanları zamanı bir çox tələbələrin yekun nəticəsinə sualların oxunması zamanı edilən diqqətsizliklər böyük təsir edir. Sualların tipindən asılı olaraq daha çox diqqət yetirməli olduğunuz nüanslar dəyişə bilər, lakin əksər hallarda:
- “daxildir”/”daxil deyil”
- “hamısı”/”heç biri”
- “yanlış”/”doğru” və s.
kimi sözləri şərtlərdə və ya variantlarda oxuyarkən diqqətsizliyə, xətaya yol vermək sizi tam yanlış yola doğru sürükləyə bilər. Bu kimi hallarda istər riyaziyyat, fizika kimi texniki, istərsə də, tarix və ədəbiyyat kimi humanitar fənlərin testlərində tez-tez rast gəlinir.
Son olaraq, qeyd etmək lazımdır ki, test suallarını effektiv və sürətli şəkildə həll etmək üçün gec olmadan kifayət qədər təcrübə əldə etmək vacib nüansdır. Sınaq imtahanlarında iştirak etmək, yaxud da ev şəraitində test həll edərkən real imtahanların “simulyasiyasını yaratmaq”, yəni özünüzə vaxt və sual limiti təyin etmək bu yolda sizə dərin təcrübə qazandıracaq. Bu səbəbdən də, səhv etməkdən çəkinmək yerinə bu cür məşqlər hesabına zəif yönlərinizi kəşf edərək imtahana daha hazırlıqlı şəkildə getmək mühümdür. İmtahandan əvvəl bu yolda verəcəyiniz əmək sizə imtahan günündə özünəinam qazandıracaqdır.
1,706 total views
